ในการประชุมมหกรรมสุขภาพอาเซียน โดยโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศรจัดขึ้นระหว่างวันที่ 14-19 พฤษภาคม 2560 โดยได้เชิญเครือข่ายหมอยาพื้นบ้านอาเซียน 9 ประเทศ ประกอบด้วย กัมพูชา อินเดีย อินโดนีเซีย สปป.ลาว มาเลเซีย เมียนมา ฟิลิปปินส์ ศรีลังกา ไทย มาร่วมแลกเปลี่ยนประสบการณ์และถ่ายทอดองค์ความรู้ภูมิปัญญาดั้งเดิม ซึ่งหนึ่งในไฮไลท์ของงานคือ การรักษาของกลุ่มหมอเหนือธรรมชาติของไทย คือการใช้การรักษาที่เรียกว่า “มโนราห์เหยียบเสน”
เสน คือ ปานแดงหรือดำ ที่มีลักษณะนูนใหญ่และปรากฏบนใบหน้าทำให้เด็กดูไม่สวยงามและอาจเกิดการเสียความมั่นใจในอนาคต การแพทย์พื้นบ้านภาคใต้ (ระนอง สุราษฏร์ธานี) จึงได้มีการรำมโนราห์เหยียบเสนเพื่อรักษาอาการดังกล่าว ทั้งนี้การรำมโนราห์เหยียบเสนต้องมีพิธีกรรมของมโนราห์ร่วมด้วยและไม่ใช่ใครจะสามารถรำเหยียบก็ได้ โดยหมอพื้นบ้านทางใต้จะมีทั้งการใช้พืช สัตว์ คุณธรรม พิธีกรรม และไสยศาสตร์ผสมผสานกัน
ในพิธีกรรม การเหยียบเสนต้องใช้ทั้งหมอพื้นบ้าน และหมอมโนราห์ จะเตรียมอุปกรณ์ที่ใช้ในพิธี ดังนี้ มีดหมอที่ผ่านพิธีการสวดและลงอักขระมาแล้ว(ทางใต้ใช้ กริช) ดินสอที่ผ่านพิธีการสวดยัดมาแล้ว ไม้ปังยายา เหรียญครุฑ 3 เหรียญ หินผ่านฟ้า (หินที่ถูกฟ้าผ่า) หรือ หินพรายดำซึ่งใช้สำหรับเหยียบเสนดำ หน้ากากมโนราห์ (ในที่นี้ใช้หน้ากากพรานบุญ) และน้ำมนต์
แม่ของเด็กที่มาเข้าพิธีเหยียบเสน จะต้องเตรียมอุปกรณ์เข้าร่วมพิธี คือ หิน ทราย ข้าวสามรวง ดอกไม้สามดอก เหรียญบาท ๓ เหรียญ ทองคำแท้(เช่น สร้อยทอง)
จากนั้นก็จะเริ่มทำพิธี โดยเริ่มจากหมอพื้นบ้าน ทำการภาวนาตั้งนะโมสามจบ สวดบทชุมนุมเทวดา บนบานสิ่งศักดิ์สิทธิ์ จากนั้น หมอมโนราห์ ทำการลงยันต์ที่นิ้วโป้งเท้าขวาด้วยดินสอที่ผ่านการสวดยัด ทำการไหว้ครู ร่ายรำในท่วงท่าของมโนราห์ ย่ำสามขุม เอานิ้วที่ลงยันต์แล้วแตะของในพานที่แม่เด็กเตรียม แล้วไปแตะที่เสน(หรือปาน)ที่ตัวเด็ก ทำเช่นนี้สามรอบ
หลังจากเหยียบเสนครบแล้ว หมอครูจะทำการเอากริชตัดเสน(เอามาทาบบนปาน) โดย ครูก็จะจับมือมโนราห์ทำด้วยกัน ทั้งนี้เพราะเชื่อว่าครูเป็นผู้มีศีลสูงกว่า และเอาไม้ปังยายา (คาถาไล่ปาน) มาวางแปะ เหรียญตราครุฑวางบนเสน และ หน้ากากมโนราห์ (หน้ากากพรานบุญ) วางแปะบนเสน แล้วท่องมนต์ว่า “พุทธังรักษา ธรรมมังรักษา สังฆังรักษา” ครูหมอพรมน้ำมนต์ กรวดน้ำอุทิศบุญกุศล เป็นอันจบพิธี
เครดิตภาพ วสันต์ วณิชชากร
สอบถามข้อมูลเพิ่ม : โรงยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร 037211289 หรือ www.abhaiherb.com หรือ เฟสบุ๊ค สมุนไพรอภัยภูเบศร
